31.01.2015

Ważka - wędrowiec długodystansowy



Natknęłam się na kilka artykułów dotyczących wędrówek ważek, migracji o zasięgu wielu tysięcy kilometrów. Bardzo mnie to zaciekawiło, gdyż jako jednego ze słynnych w świecie ważek wędrowców wymieniono spotkaną przeze mnie w Egipcie ważkę z gatunku Pantala flavescens.
Zacznę od wędrówek obserwowanych niegdyś w Polsce. Oto fragment pracy Józefa Dziędzielewicza (1844-1918), polskiego entomologa (uznanego za jednego z najbardziej zasłużonych), trichopterologa, odonatologa i prawnika, pt. "Ważki Galicji i przyległych krajów polskich" (rok wydania 1902):

    Czy z braku dostatecznej ilości wody do rozwoju przyszłego pokolenia w pewnej okolicy, czy pod wpływem innych niezbadanych jeszcze przyczyn skupiają się ważki tłumnie w jednej miejscowości, po czym w rozluźnionych szeregach ciągną w dalekie nieraz strony do bardziej nawodnionych okolic. Wędrówka ta odbywa się widocznie z pewnym planem. Gromada ciągnących ważek zbija się w zastęp długi, wijący się bez przerwy nad równinami i wzgórzami, lasami i miastami. Do zwartych szeregów przyłączają się w drodze luźnie latające okazy tego samego gatunku.

24.01.2015

Czy ważki są kanibalami?


Czy ważki zjadają się nawzajem, czy są kanibalami? By odpowiedzieć na to pytanie, najpierw warto zajrzeć do definicji kanibalizmu.
Kanibalizm to praktyka zjadania osobników własnego gatunku, dość rozpowszechniona w naturze. Występuje w wielu grupach zwierząt, m.in. u owadów, pajęczaków, ryb, płazów i ptaków, bardzo rzadko u ssaków. Może się nasilić ze względu na zbytnie zagęszczenie populacji lub w następstwie głodu.
No to już coś wiadomo.
Z informacjami, że jedne ważki zjadają inne ważki jestem oswojona - w internecie można znaleźć sporo zdjęć i informacji na ten temat. Znalazłam także film, na którym z bardzo zarejestrowano przykład takiej konsumpcji - samiec lecichy pospolitej upolował samicę szablaka wędrownego (wiosennego).

Samiec lecichy pospolitej zjadający samicę szablaka wiosennego
fot. Franck Claviere (zdjęcie z filmu "La Libellule")
 
Czy jest to przykład kanibalizmu? Moim zdaniem nie, ponieważ o kanibalizmie mówilibyśmy wtedy, gdyby lecicha pospolita konsumowała inną lecichę pospolitą lub szablak wędrowny upolowałby innego szablaka wędrownego.

16.01.2015

Pantala flavescens, wędrujący szybowiec


Podczas dwutygodniowych wakacji w Hurghadzie miałam okazję zobaczyć i sfotografować efektownego motyla, monarchę złocistego, ale również i ważki. Na pięknie zagospodarowanym terenie hotelu spotykałam mnóstwo szablaków wędrownych. Pokażę je innym razem, bo dziś przedstawiam zdjęcia nieznanych mi dotąd ważek (jak na razie nie występują w Polsce, ale kto wie? W maju 2013 r. zaobserwowano ten gatunek w obwodzie kaliningradzkim!)
Na pierwszy rzut oka, zwłaszcza pod względem ubarwienia (żółte ciało i czerwono-niebieskie oczy), ważki z gatunku Pantala flavescens bardzo przypominają szablaki wędrowne, zwane wiosennymi. Jednak Pantala flavescens, której angielską nazwę (wandering glider) można by przetłumaczyć jako "wędrujący szybowiec" jest znacznie większa (co najmniej 1-1,5 cm dłuższa), ma oryginalny rysunek na odwłoku, a na jego końcu znajdują się listkowate narządy analne. Ze znanych mi ważek najbardziej przypominały narządy analne ważki czteroplamej.
Jak się okazało - był to jakiś trop, bowiem oba gatunki należą do rodziny ważkowatych Libellulidae, choć później drogi ich powinowactwa się rozchodzą.

Pantala flavescens - samica