Trzepla zielona Ophiogomphus cecilia - SAMIEC

Trzepla zielona (Ophiogomphus cecilia) opis gatunku:

Występuje od Europy wschodniej do wschodniego Kazachstanu. Zachodnią granicę stanowi rzeka Ren. Na północy - od południowej Skandynawii, przez Bałkany i północną Grecję do Kaukazu.
W Polsce gatunek chroniony prawem, choć jego populacja miejscami bywa dość liczna i niezagrożona.
 

• Długość ciała  50-60 mm (długość odwłoka 35-42 mm).
• Rozpiętość  skrzydeł   -  60-75(78) mm (długość tylnego skrzydła 30-36 mm).
• Okres występowania imagines -  od czerwca do września.

Oczy - szeroko rozsunięte, nie stykają się na wierzchu głowy (jak u wszystkich gadziogłówkowatych)
W ubarwieniu przedniej części ciała (oczy, czoło, tułów, dwa pierwsze segmenty odwłoka)  zdecydowanie przeważa intensywna barwa żywozielona, urozmaicona jedynie miejscami czernią i żółcią, np. czarnymi wąskimi pasami na tułowiu czy czarnymi skrońmi z żółtymi plamami.
Pozostałe segmenty odwłoka czarne z żółtą podłużną plamą na grzbiecie i podłużną plamą na boku, bliżej początku odwłoka białawą , bliżej końca szeroką, żółtawą.
Plamy grzbietowe swym nieco trójkątnym kształtem przypominają grot strzały.
Nogi żółto-czarne.
Przydatki analne samców: górne równoległe, nieco rogalowate, zaokrąglone na końcu, żółtawe, natomiast dolny wąsko rozcięty, z ramionami słabo zaostrzonymi na końcu.

Intensywnie zielona barwa przedniej części ciała przy rozsuniętych oczach wyklucza pomyłkę z innymi gatunkami.

Samica trzepli zielonej - cechy odróżniające:

• na tylnej krawędzi głowy występują dwa grzebieniasto „uzębione” wyrostki.
• przydatki analne tylko górne, także żółtawe, bardziej zaostrzone, rozdzielone podobnej barwy co końcowy segment odwłoka.

Larwa - długość co najmniej 28 mm, kolce grzbietowe: duże, stosunkowo wysmukłe, sterczące.
Larwę trzepli zielonej od innych krajowych ważek [z wyjątkiem jednego gatunku, smaglca ogonokleszcza (Onychogomphus forcipatus)] wyróżnia– kombinacja dwóch cech:

• maska larwy, będąca jej przekształconą wargą dolną, ma postać płytki przylegającej do spodniej strony głowy, a nie płytki-łyżki, obejmującej przód głowy;
• wzdłuż grzbietowej linii odwłoka występuje rząd wyraźnych kolców (kolce grzbietowe).

W razie wątpliwości, rozstrzygną je czteroczłonowe czułki - człon trzeci jest dłuższy niż pozostałe razem wzięte.
W Polsce cykl życiowy trzepli zielonej trwa 2 lub najwyżej 3 lata. Wylęganie się larw z jaj następuje zwykle po kilku tygodniach od ich złożenia. Może być ono jednak opóźnione przez okres diapauzy – (spoczynku) trwającego nawet do 260 dni.
Większą część cyklu  życiowego zajmuje rozwój larwalny. Larwy często bytują  płytko, prawie całkowicie zagrzebane w osadach dennych. Spotykane były także na ich powierzchni.
Po zakończeniu rozwoju i metamorfozie zachodzi wylot owadów dorosłych. Ma on miejsce na wynurzonej i przybrzeżnej roślinności, kijach, kamieniach, korzeniach i pniach drzew. Jego początek uzależniony jest od temperatury wody, a więc częściowo od warunków pogodowych wiosny. W chłodniejszych ciekach wylot imagines może być opóźniony nawet ponad miesiąc w stosunku do wód cieplejszych. Wylot, choć może się rozpoczynać już w połowie maja, zachodzi z reguły od ostatniej dekady maja do sierpnia, w niskich położeniach najintensywniej od końca maja do trzeciej dekady czerwca.
Po 2-3-tygodniowym okresie dojrzewania płciowego z dala od wody imagines rozpoczynają aktywność rozrodczą. Po jej zakończeniu w niedługim czasie giną. Aktywność rozrodcza koncentruje się  zwłaszcza w okresie od trzeciej dekady czerwca do sierpnia, choć okres lotu imagines trwa do połowy września, a rzadko nawet do początku października.

Aktywność rozrodcza przypada na godziny od 10.00 do 16.00 i jest największa przy wysokich temperaturach rzędu 25-30 stopni C. W chłodniejsze dni ma miejsce głównie przy dużym nasłonecznieniu. Samce przesiadują na podłożu i roślinności na obrzeżach cieku w eksponowanych, nasłonecznionych miejscach lub patrolują nad lustrem wody. Aktywność patrolowa jest większa na dużych ciekach. Jednakże spotkania z samicami, formowanie tandemu i kopulacja rzadko są obserwowane nad ciekami. Niektóre dane wskazują, że często mogą one mieć miejsce w okolicy cieków, w pewnej odległości od wody. Kilkuminutowa kopulacja w typowej dla ważek strukturze pierścienia kopulacyjnego przebiega na podłożu lub roślinności. Następnie samice, już bez towarzystwa samców, składają jaja swobodnie do wody. Jaja opadają i, dzięki galaretowatemu fragmentowi osłonki, łatwo przyczepiają się do podłoża.

Odżywianie  -  Zarówno larwy, jak i imagines są drapieżnikami niewykazującymi szczególnych preferencji pokarmowych. Imagines poszukują zdobyczy czynnie i łowią w locie różne mniejsze owady. Natomiast larwy polują "z zasiadki", chwytając drobne bezkręgowce wodne (skorupiaki, larwy owadów, np. jętek, ochotek i innych muchówek), zarówno pojawiające się na powierzchni dna, jak i grzebiące tuż pod powierzchnią osadów dennych.

Trzepla zielona (Ophiogomphus cecilia) występuje w dolinach rzek, najczęściej nizinnych.
Zasiedla wolno płynące nizinne i równinne czyste wody o piaszczystym dnie, jak większe strumienie, rzeki i kanały. Poluje w dolinach rzecznych oraz w lasach oddalonych od wody.

źródło: opracowanie "Trzepla zielona Ophiogomphus cecilia (Geoffroy in Fourcroy, 1785), syn. Ophiogomphus serpentinus (Charpentier, 1825)"  Rafał  Bernard  (PDF)

Trzepla zielona (Ophiogomphus cecilia) - samiec. Jak widać, jest to duża ważka (oceniam ją na 6 cm). Na drugim planie widoczna igła sosny  (fot. 28 czerwca)

Okoliczności spotkania trzepli zielonej:

Ciepły, słoneczny dzień, było po godzinie 16. Idąc w kierunku Małego Stawu, na ścieżce, mniej więcej w tym samym miejscu gdzie w sierpniu ubiegłego roku rozpoczęła się moja przygoda z ważkami zauważyłam, że na ziemi przysiadła duża, zielona ważka - w odległości ok. 2 m przede mną. Zatrzymałam się, włączyłam aparat i zaczęłam robić zdjęcia z daleka, z obawy, że ją spłoszę. Bardzo powoli pochyliłam się w jej kierunku, by zrobić zdjęcia z bliższej odległości. Po około dwóch minutach, ważka zerwała się do lotu... w moim kierunku.

Z odległości dwóch metrów nie widziałam tego, że ważka skierowała wzrok wprost na mnie

Samiec ważki z gatunku trzepla zielona (Ophiogomphus cecilia). W Polsce gatunek objęty ścisłą ochroną gatunkową.

Trzepla zielona (Ophiogomphus cecilia) samiec

Trzepla podfrunęła do mnie na odległość pół metra, przez chwilę zatrzymała się na wysokości mojego przedramienia, jakby sprawdzała "kto zacz", a następnie odleciała z powrotem. Usiadła jednak w innym miejscu, po lewej stronie ścieżki i znacznie bliżej - w odległości ok. 1,1 m.

Trzepla zielona (Ophiogomphus cecilia)

Po chwili zmieniła położenie siadając do mnie przodem. Po krótkiej chwili (zdążyłam jednak zrobić kilka zdjęć) odfrunęła w swoją stronę.
Wszystkie zdjęcia zrobiłam stojąc w tym samym miejscu. To, że ujęcia różnią się zawdzięczam ważce, która "na moje życzenie" ustawiała się pod innym kątem.
 

Trzepla zielona (Ophiogomphus cecilia)

Wracając do "obozowiska" z wyprawy nad Mały Staw ponownie spotkałam ważkę z tego gatunku (tę samą?). Usiadła w pobliżu na szyszce leżącej na ziemi. Miejsce było jednak już zacienione i usiane szyszkami - wahałam się, czy warto robić jeszcze zdjęcia. Przez chwilę przyglądałam się więc ważce, która jakby pozowała siedząc spokojnie zwrócona do mnie bokiem. Kiedy spróbowałam się ruszyć (wyjąć aparat) przefrunęła metr dalej i znów przysiadła na szyszce bokiem do mnie. Nie próbowałam więc już kombinować z pstrykaniem, popatrzyłam na nią przez chwilkę i wróciłam do obozowiska, skąd dochodził mnie smakowity zapach z grilla :-).
Następnego dnia znów pojechałam do Mojego Lasu, ale nie widziałam już trzepli.

W odległości ok. 1,5-2 km od miejsca, w którym spotkałam trzeplę zieloną znajduje się rzeka Warta. To prawdopodobnie stamtąd, a nie z Małego Stawu pochodziła spotkana przeze mnie trzepla zielona.
Szkoda, bo już dodałam dwa do dwóch i skojarzyłam znalezioną jakiś czas temu wylinkę właśnie z tym gatunkiem. Zatem czyja jest ta wylinka??

Wylinka ważki znaleziona wśród roślinności w pobliżu Małego Stawu. Jest koloru ciemnoszarego i całkiem spora (dla porównania po prawej widoczne listki przytulii czepnej). Niestety, posiadam tylko takie ujęcia, ponieważ w chwili, gdy fotografowałam tę wylinkę nie widziałam dokładnie co mam przed sobą - sądziłam, że trafiła mi się parka jakichś pluskwiaków, którym nie chciałam przeszkadzać.     (fot. 8 czerwca)

4 836

trzepla zielona zdjęcia opis, Ophiogomphus cecilia trzepla zielona, Ophiogomphus cecilia photos pictures, trzepla zielona ważki zachwycone, zielona duża ważka, Ophiogomphus cecilia ważki zachwycone,