14.07.2014

Terytorium pewnego szablaka


Osobniki z tego samego gatunku są bardzo do siebie podobne, jeśli nie identyczne. Nie, nie zamierzam próbować odróżniać jednego np. szablaka krwistego od drugiego. Chodzi mi o coś innego. Wspomnę jednak, że wydarzenia w życiu ważek takie jak przeobrażenie w imago, polowania, bójki i ucieczki oraz szarże pośród roślinności czy noclegi, zwykle wpływają na "powierzchowność" ważek. Zdarza się przecież, że podczas ostatniego przeobrażenia coś pójdzie nie tak i deformacji ulegną skrzydła lub odwłok. W późniejszym życiu, w czasie którego początkowo dominują pogonie za zdobyczą, ważki mogą rozerwać czy złamać któreś ze skrzydeł czy utracić kończynę (link). W trakcie walk o terytorium (i samice) również dochodzi do obrażeń. Każdego wieczora ważka musi znaleźć sobie jakieś lokum, by bezpiecznie przetrwać noc. Jeśli wybierze nieodpowiednie miejsce lub nie "przewidzi" silnego wiatru, a w pobliżu będą inne rośliny - wówczas również może dojść do uszkodzeń skrzydeł. Wiadomo jednak, że nawet znaczna utrata powierzchni skrzydeł nie przeszkadza ważce w sprawnym funkcjonowaniu.
Podsumowując - istnieje pewna szansa na odróżnienie poszczególnych osobników jeśli nadarzy się szansa na powtórne spotkanie.

11.07.2014

Długość życia ważek


Ciekawi mnie jak długo żyją ważki? Z dostępnych informacji dowiaduję się, że imagines żyją:
  • od kilku tygodni do sześciu miesięcy, jeśli jest ciepło i sucho   (źródło)
  • życie imagines trwa przeciętnie od 2 tygodni do 2 miesięcy    (źródło)
  • większe gatunki żyją do czterech miesięcy   (źródło)
  • około trzech miesięcy   (źródło)
  • poza nielicznymi wyjątkami maksymalna długość życia imago wynosi 2 miesiące   (źródło)
  • w naszej strefie klimatycznej istnieje dysproporcja długości fazy larwalnej, trwającej od kilku miesięcy do 3, 4 lat, i dorosłej - od kilkunastu do kilkudziesięciu dni   (źródło)
  • pomijam źródła podające, że "ważki żyją kilkanaście godzin do doby", jako niewiarygodne (nie podano żadnych gatunków). Sądzę, że autorzy tych wieści mylą ważki z jętkami.

Niemal wszystkie gatunki ważek występujące w Polsce, po długim okresie życia larwalnego (trwającym zwykle około roku - np. szablaki, dwóch - np. trzepla zielona, żagnica wielka) i przeobrażeniu przechodzą okres młodzieńczy (juwenilny), trwający do czasu osiągnięcia dojrzałości płciowej. W tym okresie ważki intensywnie odżywiają się polując na różnego rodzaju drobne owady (komary, muszki, muchy, czasem także... inne ważki) - są wyłącznie mięsożerne.
Dorosłe życie ważki jest zwykle krótsze niż okres młodzieńczy. W tym czasie ważki nadal chętnie polują, lecz najsilniejszym instynktem determinującym ich zachowanie jest instynkt przedłużenia gatunku.

9.07.2014

Szablak krwisty - młody samiec


W tym roku pierwszego szablaka zauważyłam 5 lipca w Moim Lesie. Jest to młody osobnik, nie do końca wybarwiony, dlatego dość długo wahałam się czy właściwie określiłam gatunek. Na pewno  jest to samiec. Co przemawia za tym, ze jest to szablak krwisty?
Przede wszystkim czarne nogi.
Jeśli nie szablak krwisty to byłby to:
  • Szablak czarny (szkocki) Sympetrum danae -  niemożliwe, bo młody samiec byłby żółty (miodowożółty) z czarnymi znakami. W żadnym razie nie wystąpiłoby zabarwienie czerwone (kolor żółty z wiekiem zmieniałby się w czarny)
  • Szablak przepasany (górski) Sympetrum pedemontanum  -  niemożliwe ze względu na brak ciemnych pasów na skrzydłach. Młody osobnik byłby raczej pomarańczowy (jasnobrązowy), a jego odwłok nie posiadałby tak wyraźnego przewężenia
  • Szablak przypłaszczony Sympetrum depressiusculum - w przypadku tego gatunku można się chwilę zawahać patrząc na czerwono-żółty odwłok (spłaszczony czy przewężony??) oraz żółte boki tułowia, jednak czerwone czoło i kolor, zwłaszcza dolnej części oczu, wykluczają go. Poza tym rozpiętość skrzydeł szablaka przypłaszczonego dochodzi do 62 mm przy stosunkowo krótkim ciele (do 34 mm)
Pozostaje zatem szablak krwisty Sympetrum sanguineum.
 
Młody, nie do końca wybarwiony samiec szablaka krwistego. Tylko u samców i to nie wszystkich gatunków występuje boczne zwężenie środkowych segmentów odwłoka. Od spodu na II segmencie znajduje się wtórny aparat płciowy.

1.07.2014

Trzepla zielona Ophiogomphus cecilia - SAMIEC


Trzepla zielona (Ophiogomphus cecilia) opis gatunku:


Występuje od Europy wschodniej do wschodniego Kazachstanu. Zachodnią granicę stanowi rzeka Ren. Na północy - od południowej Skandynawii, przez Bałkany i północną Grecję do Kaukazu.
W Polsce gatunek chroniony prawem, choć jego populacja miejscami bywa dość liczna i niezagrożona.
 
  • Długość ciała  50-60 mm (długość odwłoka 35-42 mm).
  • Rozpiętość  skrzydeł   -  60-75(78) mm (długość tylnego skrzydła 30-36 mm).
  • Okres występowania imagines -  od czerwca do września.

Oczy - szeroko rozsunięte, nie stykają się na wierzchu głowy (jak u wszystkich gadziogłówkowatych)
W ubarwieniu przedniej części ciała (oczy, czoło, tułów, dwa pierwsze segmenty odwłoka)  zdecydowanie przeważa intensywna barwa żywozielona, urozmaicona jedynie miejscami czernią i żółcią, np. czarnymi wąskimi pasami na tułowiu czy czarnymi skrońmi z żółtymi plamami.
Pozostałe segmenty odwłoka czarne z żółtą podłużną plamą na grzbiecie i podłużną plamą na boku, bliżej początku odwłoka białawą , bliżej końca szeroką, żółtawą.
Plamy grzbietowe swym nieco trójkątnym kształtem przypominają grot strzały.
Nogi żółto-czarne.
Przydatki analne samców: górne równoległe, nieco rogalowate, zaokrąglone na końcu, żółtawe, natomiast dolny wąsko rozcięty, z ramionami słabo zaostrzonymi na końcu.

Intensywnie zielona barwa przedniej części ciała przy rozsuniętych oczach wyklucza pomyłkę z innymi gatunkami.