Ważka czteroplama Libellula quadrimaculata - SAMIEC

Właśnie pojawiły się ważki czteroplame z rodziny ważkowatych Libellulidae rodzaj Libellula, których dotąd nie widziałam. Najpierw natknęłam się na młodego samca, później na samicę teneralną, a po pewnym czasie wypatrzyłam teneralnego samca. Zdarzenie miało miejsce 6 maja w godzinach popołudniowych.
Prezentowany niżej osobnik minął mnie, gdy szłam ścieżką wzdłuż Małego Stawu zdążając w miejsce, w którym spotykałam wylinki oraz osobniki teneralne. Kiedy ważka przelatywała tuż obok zauważyłam jedynie, że jest dość duża i brązowa. Przystanęłam w miejscu i śledziłam wzrokiem ważkę, która po kilku metrach lotu skręciła w zarośla i zniknęła mi z oczu. Powoli podeszłam w tamto miejsce i zastałam ją siedzącą na roślinach. Odpoczywała tam spokojnie około pięciu minut, a później odleciała. Nim zaczęłam fotografować przyjrzałam się jej. Sprawiała wrażenie jakby była pokryta jasnobrązowym futerkiem. W porównaniu do innych, dotąd spotkanych ważek, ta miała znacznie grubszy odwłok i pięknie ubarwione skrzydła (czarne plamy na węzełkach i bursztynowe nasady, zaczernione nasady II pary skrzydeł kontrastujące z jasnożółtymi żyłkami).
Jest to samiec, co można poznać po wydłużonych przydatkach analnych  (wąsko rozstawionych, rozchylonych na końcach w kształt liter V) oraz smuklejszym niż u samicy odwłoku.

Ważka czteroplama Libellula quadrimaculata samiec

Opis gatunku - ważka czteroplama Libellula quadrimaculata  (Linnaeus, 1758)

Długość ciała: ok. 45-48 mm
Rozpiętość skrzydeł: do 76-80 mm
Czas występowania - od końca kwietnia do końca lipca (połowy sierpnia)

Występowanie  - Ważka czteroplama występuje pospolicie w całej Polsce (w Sudetach do wysokości 1430 m n.p.m). ponadto występuje na półkuli północnej: w całej Europie (choć jest to rzadka Europie południowo-wschodniej), Azji i Ameryce Północnej.

Siedliska - wszystkie typy wód, zwłaszcza stojące. Preferuje małe baseny oligotroficzne i mezotroficzne i jeziora, ale również duże jeziora i wody z wodą słonawą.

Pokarm - osobniki dorosłe polują głównie na muszki i komary.


Osobniki obydwu płci są jednakowo ubarwione.
Samce ważki czteroplamej agresywnie pilnują swojego terytorium, bronią swoją przestrzeń powietrzną, w której się żywią, rywalizują z innymi samcami (także innych gatunków) oraz podejmują próby kopulacji z przelatującymi tam samicami.

Wygląd ważki czteroplamej:

• ubarwienie rudobrązowo-żółto-czarne, z wiekiem ciemnieje (brązowieje) i szarzeje
• ciało masywne, z czym wiąże się dość duża rozpiętość skrzydeł w stosunku do długości ciała
• w okolicy węzełków skrzydeł widoczne zaciemnienia (czarne lub ciemnobrązowe plamki, które mogą być niewielkie lub dość rozległe)
• nasady obu par skrzydeł zabarwione bursztynowo (powyżej żyłki medialnej1)- to cecha charakterystyczna dla całego rodzaju Libellula
• żyłki na skrzydłach - w większości czarne. Żółtawa jest żyłka kostalna (od nasady do węzełka). Żółte są drobne żyłki poprzeczne w polu marginalnym (między 1. a 2. żyłką) aż do węzełka.  W miejscach gdzie występują ciemne plamy żyłki są jasnożółte lub białawe.
• pterostigmy - długie, czarne
• czoło - białe czoło 
• nadustek -  żółtawo-biały
• warga górna - ciemna z żółtawymi plamkami, żuwaczki - żółte
• oczy czekoladowe, ciemnobrązowe (góra), zielonawe, jasnobrązowe, bure (dół) 
• śródplecze brązowe lub żółtawe, pokryte włoskami, z wiekiem ciemniejące
• tułów - boki żółte z widocznymi czarnymi szwami 
• nogi czarne
• przydatki analne samca - górne (zewnętrzne) są długie. Pomiędzy nimi narządy dolne (wewnętrzne) - dwa razy krótsze
• przydatki analne samic - czarne, równoległe listki 

Porównanie wyglądu odwłoków samicy (z lewej) i samca (z prawej). Są to osobniki teneralne, więc różnice w kształcie odwłoków nie są jeszcze zauważalne (odwłok dojrzałej samicy poszerzy się - będzie wypełniony jajeczkami). Za to przydatki analne wyraźnie się różnią

 Różnice w wyglądzie samca i samicy lepiej widoczne są na poniższym rysunku.

Ważka czteroplama Libellula quadrimaculata  - samiec i samica 
[rys. William John Lucas (1858-1932)] źródło delta-intkey 

Ważka czteroplama to dość duży gatunek ważki, którego głównymi cechami wyróżniającymi są:

• kształt odwłoka - szeroki i zwężający się ku końcowi
• pomarańczowo-brązowe ubarwienie odwłoka z jasnożółtymi wąskimi plamkami po bokach (tylko u dojrzałych samic kolor odwłoka staje się ciemniejszy, ciemnobrązowy). 
• ostatnie segmenty oraz długie przydatki analne ubarwione na czarno
• przydatki analne dłuższe niż u pozostałych gatunków z rodzaju Libellula
• ciemna plama (czarna lub ciemnobrązowa) u nasady tylnych skrzydeł (w rejonie analnym) z jasnożółtymi żyłkami,
• ciemne plamy na węzełkach skrzydeł - cecha charakterystyczna, odróżniająca od pozostałych gatunków z rodzaju Libellula.

U niektórych osobników (zarówno u samców, jak i samic - prawdopodobnie niedojrzałych) określanych jako forma praenubila występuje dodatkowo ciemna plama w pobliżu czubka każdego skrzydła poniżej pterostigmy. Przypuszcza się, że jest to związane z temperaturą wody w czasie rozwoju larw i częściej występuje w Europie niż w Ameryce.

Zachowania rozrodcze - Gody są krótkie (kopulacja trwa kilka sekund) i odbywają się w locie. W tym czasie słyszalny jest głośny szelest skrzydeł. Jaja są składane do wody (energicznie zrzucane pojedynczo lub w niewielkich porcjach). Zwykle odbywa się to w asyscie samca, choć już nie w tandemie. Gdy samica złoży pierwszą partię jaj, samiec znów tworzy tandem i dochodzi do kolejnej kopulacji i ponownego składania jaj. Taka sekwencja może występować 2-3 krotnie.

Larwy - stadium larwalne trwa dwa lata. Larwy ważki czteroplamej żerują głównie na larwach innych owadów wodnych i kijankach.

Poniżej kilka zdjęć młodego samca sfotografowanego 6 maja 2014 r. w pobliżu Małego Stawu. Wkrótce przedstawię osobniki teneralne z tego gatunku.

Ważka czteroplama Libellula quadrimaculata samiec

Ważka czteroplama Libellula quadrimaculata samiec

Ważka czteroplama Libellula quadrimaculata samiec

Ważka czteroplama Libellula quadrimaculata samiec

3 198

ważka czteroplama opis gatunku, Libellula quadrimaculata  photos, Libellula quadrimaculata male photos, ważka czteroplama zdjęcia opis, ważka czteroplama wygląd zdjęcia, ważka czteroplama ważki zachwycone, forma praenubila, rodzaj Libellula ważka czteroplama