W podrzędzie Zygoptera wyróżnia się (obecnie) 28 rodzin, z czego przedstawiciele zaledwie czterech występują w Polsce (26 gatunków z 11 rodzajów należących do 4 rodzin).
Ważki równoskrzydłe polują nie tylko w locie na owady latające (komary, muszki, komarnice), ale mogą też chodzić po roślinach i zjadać mszyce czy pająki.
 |
| Oczobarwnica mniejsza Erythromma viridulum Autor zdjęcia Gilles San Martin |
Ważki równoskrzydłe z podrzędu Zygoptera charakteryzują się:
- długim, cienkim odwłokiem (proporcjonalnie dłuższym niż u ważek różnoskrzydłych Anisoptera). Odwłok jest dłuższy niż skrzydło
- dużym odstępem miedzy oczami złożonymi (większym niż szerokość oka). Oczy są stosunkowo mniejsze niż u Anisoptera
- dwiema parami prawie identycznych skrzydeł, które w spoczynku złożone są na odwłoku górną powierzchnią do siebie lub ukośnie pochylone do tyłu. Skrzydła są mocno zwężone u nasady.
- Zygoptera latają z mniejszą prędkością, ale mogą uderzać skrzydłami w różnych kierunkach, co zapewnia im duże możliwości manewrowania.
Rodziny Zygoptera występujące w Polsce:
- pióronogowate (Platycnemididae) - 1 gatunek (1 rodzaj)
- świteziankowate (Calopterygidae) - 2 gatunki (1 rodzaj)
- pałątkowate (Lestidae) - 8 gatunków (3 rodzaje)
- łątkowate (Coenagrionidae) - 15 gatunki (6 rodzajów)
Rodziny wymieniłam w kolejności uzależnionej od liczebności rodzajów i gatunków.
Pióronogowate Platycnemididae (rodzina, 38 rodzajów, 388 gatunków) reprezentowane są w Polsce tylko przez pióronoga zwykłego (Platycnemis pennipes). Samiec niebieski z czarnymi znakami. Pomiędzy oczami posiada ciemną prostą linię, przedtułów przypomina pognieciony kołnierzyk. Czarny pas wzdłuż szwu humeralnego tułowia jest rozdwojony. Na bokach odwłoka ciemne plamki, przydatki analne jasne. Pióronogi posiadają jasne, rozszerzone golenie II i III pary nóg (zobacz zdjęcia i film). W skrzydłach pióronogów dominują pólka czworokątne. Na pierwszy rzut oka podobne do łątki dzieweczki.
Świtezianki Calopteryx (rodzaj z rodziny świteziankowatych Calopterygidae liczącej 16 rodzajów, 170 gatunków) - mają ciała metalicznie błyszczące: granatowe (samce), zielone (samice). Ciała samic z wiekiem nabierają miedzianej barwy. Skrzydła bardzo gęsto użyłkowane, u samców najczęściej granatowozielone, metalicznie połyskujące, nieprzejrzyste pozbawione pterostigm. Skrzydła samic są brązowe lub zielone, znacznie bardziej przejrzyste, bez metalicznego połysku, posiadają białe pseudopterostigmy (zagęszczone żyłki). U podstawy czułka widoczna biała plamka.
W Polsce występują 2 gatunki: świtezianka błyszcząca [lśniąca] (Calopteryx splendens) i świtezianka dziewica [modra] (Calopteryx virgo)
 |
| Skrzydła ważki równoskrzydłej z rodziny świteziankowatych źródło |
Pałątkowate Lestidae (rodzina, 8 rodzajów, 147 gatunków) charakteryzują się metalicznie zielonym, zielono-niebieskim lub miedzianym ubarwieniem ciała oraz wydłużonymi pterostigmami, pod którymi zawsze występują minimum po dwa pólka. Duża ilość pólek (komórek) w skrzydłach pałątek ma kształt pięciokątów. Długość ciała 31,75-50,8 mm. Rodzina pałątkowatych nie jest zbyt liczna, wyróżnia się 12 rodzajów, lecz badania genetyczne wskazują, że jest ich prawdopodobnie tylko 8.
Pałątki Lestes (rodzaj liczący 87 gatunków) to niewielkie ważki (D ok. 35-45 mm i RS ok. 40-60 mm). W pozycji spoczynkowej wszystkie pałątki trzymają skrzydła w pozycji rozchylonej (nie składają ich wzdłuż odwłoka!). Samce są zielone lub zielono-niebieskie. Samice zielone. Znaczna część śródtułowia oraz wierzch odwłoka ma metaliczny połysk (ubarwienie strukturalne). Z wiekiem pałątki brązowieją (miedziany połysk). W Polsce występują 4 gatunki pałątek. Piąty - pałątka wielkoplama (Lestes macrostigma) odnotowany tylko raz w 1961 r.
Gatunki pałątek:
- Pałątka pospolita Lestes sponsa
- Pałątka niebieskooka (podobna) Lestes dryas
- Pałątka południowa Lestes barbarus
- Pałątka mała Lestes virens
- Pałątka wielkoplama Lestes macrostigma
Straszki Sympecma (rodzaj liczący zaledwie 3 gatunki) - w Polsce występują dwa: straszka pospolita (Sympecma fusca) i straszka syberyjska (Sympecma paedisca) [pod ścisłą ochroną!]. Oba gatunki mają za młodu zielonkawe, błyszczące metalicznie górne powierzchnie ciała. Z wiekiem ciemnieją one, brązowieją i matowieją. Pozostałe części ciała są piaskowo-beżowe. Oczy dojrzałych straszek obu płci wiosną stają się niebieskie (góra), od spodu pozostają beżowe. Tułów straszek ma z każdej strony dwa ciemniejsze pasy.
Skrzydła mają prostokątne, ciemne pterostigmy, pod którymi znajdują się dwie lub trzy komórki (pólka).
 |
| Skrzydła ważki z rodziny pałątkowatych Lestidae - duża ilość pólek ma kształt pięciokątny źródło |
Łątkowate Coenagrionidae (rodzina) - największa rodzina ważek licząca 1156 gatunków ze 107 rodzajów. W Polsce występuje 15 gatunków z 6 rodzajów. Mają smukłe ciało i wydłużony odwłok, szeroką głowę i poprzecznie rozstawione oczy. Osobniki niedojrzałe są zazwyczaj jaśniejsze, jasnobrązowe z białawymi plamami lub liniami.
Zabarwienie samców i samic jest bardzo różne. Zwykle mają czarny wzór. Samice mają pokładełko oraz krótszy i grubszy niż u samców odwłok. Skrzydła najczęściej bezbarwne i przejrzyste, dominują pólka czworokątne.
 |
| Skrzydła ważki z rodziny łątkowatych Coenagrionidae źródło |
.jpg) |
| Przednie skrzydło łątki wczesnej z rodziny łątkowatych. Skrzydła I i II pary łątkowatych są mniej więcej takie same, mają prostszą budowę niż u Anisoptera. Autor Loz (L. B. Tettenborn) źródło |
W Polsce występuje aż 6 rodzajów ważek z rodziny łątkowatych:
Tężnica Ischnura (rodzaj liczący 62 gatunki) - 2 gatunki tężnica wytworna Ischnura elegans oraz tężnica mała Ischnura pumilio (dość rzadko spotykana), którą podczas posiłku można zobaczyć na filmie
Nimfa Enallagma (rodzaj liczący 49 gatunków) - w Polsce 1 gatunek nimfa stawowa Enallagma cyathigerum. Na skrzydłach II pary pólka położone za pterositgmą podzielone są przez drobne żyłki na jeszcze mniejsze komórki. Na S2 odwłoka - plamka w kształcie grzybka. Za oczami niebieskie plamki (poszarpane łezki), na przedpleczu 2 niebieskie plamki. Samice bywają mylone ze straszkami, ale odróżnia je kolec od spodu S8.
Łątki Coenagrion (rodzaj liczący 38 gatunków) - ważki o długości ciała do 5 cm i bardzo cienkim odwłoku. Samce mają niebieskie ubarwienie tułowia i czarne przydatki, charakterystyczny czarny rysunek na S2 odwłoka. Samice mogą być również niebieskie, ale częściej są brązowe lub zielono-czarne. W Polsce występuje 7 gatunków łątek:
- łątka dzieweczka (Coenagrion puella)
- łątka ozdobna (Coenagrion ornatum)
- łątka stawowa (Coenagrion hastulatum)
- łątka wczesna (Coenagrion pulchellum)
- łątka wiosenna (Coenagrion lunulatum)
- łątka zalotna (Coenagrion scitulum)
- łątka zielona (Coenagrion armatum)
Oczobarwnice Erythromma - w Polsce występują 3 gatunki z czterech istniejących. Samce oczobarwnicy większej Erythromma najas oraz oczobarwnicy mniejszej Erythromma viridulum mają jaskrawoczerwone oczy. Oczobarwnica (łątka) jeziorna Erythromma lindenii bardzo różni się wyglądem (pokrewieństwo stwierdzono w badaniach genetycznych)
Łunica Pyrrhosoma (istnieją tylko 2 gatunki) - w Polsce 1 gatunek - łunica czerwona Pyrrhosoma nymphula - samiec i samica czerwono ubarwione.
Iglica Nehalennia (rodzaj liczący 6 gatunków) - w Polsce 1 gatunek - iglica mała Nehalennia speciosa [pod ochroną gatunkową!!] - najmniejsza europejska ważka (D 24-26 mm, RS 22-32 mm). Odnóża - białe uda, ciemne golenie i stopy. Ciało najczęściej z wierzchu metalicznie zielone, a od spodu niebieskie.
************
Larwy Zygoptera są smukłe i delikatne z trzema listkowatymi skrzelotchawkami rektalnymi na końcu odwłoka, prowadzą wodny tryb życia. Krótkie czułki osadzone na głowie szerszej niż tułów i odwłok. Segmentowane odnóża zakończone dwoma pazurkami. Na grzbietowej stronie tułowia pokrywy skrzydłowe. Larwy Zygoptera są podobne są do larw ważek różnoskrzydłych.
3 381
Look at the photos for me to keep track of your blog is very nice. Congratulations.
OdpowiedzUsuńThank you very much, Ali özkan
Usuń