28.01.2014

Pseudoźrenica - gdzie patrzy ważka?

Znalazłam pewną informację, która mnie zaintrygowała:
Ważki potrafią rozpoznać inne ważki oraz konkretne obiekty nawet z odległości 40 metrów. 
W ciągu 1 s rozpoznają 175 [?] obrazów (człowiek zaledwie 20. Przypomnę, że 24 obrazy na sekundę odbieramy jako film).
Oczywiście, oczy ważki mają mniejszą rozdzielczość niż oczy kręgowców, ale są bardzo wrażliwe na ruch i zmiany natężenia światła. Obszarem najlepszego widzenia jest tzw. pseudo-źrenica, czyli obszar oka ustawiony prostopadle do obiektu. 

Czym jest pseudoźrenica?

Wg źródła jest to czarny obszar w oku ważki, który powstaje na skutek pochłaniania fotonów związanych z wytwarzaniem w oku obrazu patrzącej na owad osoby. Pseudoźrenica to tysiące aktywnych oczek prostych. Położenie pseudo-źrenicy ma jeszcze jedną szczególną cechę - pozwala rozpoznać na co patrzy ważka (na oku widać odbity obraz).

Bardzo mnie to zaciekawiło. Wyszukiwanie pod hasłem "pseudoźrenica" doprowadziło mnie do forum terrarystów, gdzie opisano ją (mniej więcej) tak:
  • tak zwana pseudoźrenica to dno oka. Widzisz ją tylko w tych fasetkach, które są ustawione dokładnie na tej samej linii, na której jest twoja soczewka i plamka żółta w dnie twego oka. 
  • to jest ta część oka, na którą patrzysz dokładnie prostopadle. A że w każdym położeniu względem oka [owada] znajdzie się taki obszar fasetek, wygląda to tak jakby owad zawsze patrzył ci w oczy i na każdy ruch wodził za tobą wzrokiem. 

Hm, zatem owa czarna lub wyraźnie ciemniejsza plamka w oku owada nie może być tym czym jest źrenica w oku np. człowieka, bowiem:

Źrenica (łac. pupilla)  to otwór występujący przed soczewką, odpowiedzialny za ilość światła padającego na siatkówkę. Chroni wnętrze gałki ocznej przed nadmierną ilością oświetlenia.
Jej średnica wynosi 3 do 8 mm, zmienia się w zależności od zmian oświetlenia oraz skurczów mięśni zwieracza i rozwieracza źrenicy. Szerokość źrenic jest także związana z nastrojem – dobry nastrój powoduje ich rozszerzenie, a zły zwężenie (źródło).

No, ale w końcu termin "pseudo" oznacza:  w złożeniach [wyrazów]: fałszywy; udany; rzekomy; symulowany; zmyślony; podrobiony; szarlatan; fikcyjny; złudny, nierzeczywisty; łudząco podobny (do); nienormalny; forma zastępcza, podobna (do).
   
A co do pisowni: pseudoźrenica czy pseudo-źrenica właściwym jest to pierwsze, ponieważ:
przedrostki pisze się zawsze łącznie z rzeczownikami i przymiotnikami, które nie są nazwami własnymi. W wypadku połączenia tych przedrostków z nazwami własnymi: nazwiskami, nazwami członków narodów, nazwami państw itp., czyli wyrazami pisanymi wielką literą, po tych przedrostkach stosuje się łącznik.


Przejrzałam zasób swoich zdjęć ważek w poszukiwaniu owej pseudoźrenicy.
Oto kilka przykładów, na których widać, że ciemny, bądź czarny punkt (plama) zmienia swoje położenie na oku ważki, gdy ta ustawia głowę pod innym kątem:


Pseudoźrenice ważki (przykład 1)

Pseudoźrenice ważki (przykład 2)

Pseudoźrenice ważki (przykład 3)

Pseudoźrenice ważki (przykład 4)

Przyglądając się zdjęciom dostrzegam, że rzeczywiście ciemna plamka przemieszcza się na oku ważek, ale trudno zgodzić mi się ze stwierdzeniem, że odbity obraz jest na nim widoczny, a tym samym dowiedzieć się na co patrzy owad. W końcu trzeba pamiętać, że wielkość, kształt i rozmieszczenie oczu na głowie ważki umożliwia jej (niemal) pełny kąt widzenia, zatem można powiedzieć, że widzi całe otoczenie  jednocześnie.

Ciągle zadaję sobie pytanie, czy dolna część oka jest zbudowana z takich samych fasetek jak część górna, na której (przy dużym powiększeniu) można dostrzec ich fakturę. Dolna część oka ważki jest, moim zdaniem, gładka, szklista i wielobarwna (a nawet zmieniająca barwę) i to właśnie na niej uwidaczniają się czarne (ciemne plamki).
No i ta linia (wyraźniejsza u szablaków żółtonogich) rozgraniczająca obie części oka: górną: matową i fasetową oraz dolną: szklistą i gładką.


pseudoźrenica, pseudo-źrenica, pseudoźrenica ważki, pseudo-źrenica ważki, pseudo źrenica ważki zachwycone, pseudoźrenice zdjęcia, pseudoźrenice obraz

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz