Samice szablaka zwyczajnego z kolekcji

Tego się nie spodziewałam. Wytypowałam (ale tylko na podstawie zdjęć z Kolekcji) aż siedem okazów jako samice szablaka zwyczajnego. Jednak podczas wnikliwego przeglądu innych zdjęć tych ważek okazało się, że nie tylko dwie samice, co do których od razu miałam wątpliwości (zaznaczyłam je znakami zapytania) nie należą do tego gatunku, lecz jeszcze jedna, oznaczona jako W2013-08-30[3]. Prawdopodobnie są to samice szablaka późnego, ale dopóki nie "przerobię" tego gatunku, nie będę przesądzać sprawy. Zatem oczywistym jest, że następnym gatunkiem, którym się zajmę będzie szablak późny. Bardzo jestem ciekawa tych podobieństw, a przede wszystkim różnic, niuansów, dzięki którym można odróżnić oba gatunki.

Tymczasem przedstawiam zdjęcia samic szablaka zwyczajnego, co do których nie miałam wątpliwości.
Oto pierwszy okaz - samica sfotografowana 23 sierpnia na Łące Wschodniej (kilka minut po emocjonującym spotkaniu z samcem szablaka krwistego, który długo i chętnie mi pozował). Ta ważka przysiadła na suchym wrotyczu na skraju ścieżki, którą właśnie miałam wracać. Wydała mi się trochę bezbarwna i nieciekawa na tle suchej roślinności (w porównaniu do poprzedniego modela), ale ponieważ również wyraziła chęć pozowania - szybko zrobiłam jej kilkanaście zdjęć. Już dawno temu poświęciłam jej wpis, a nawet trafnie sklasyfikowałam na blogu Chwile zaChwycone (link).

Szablak zwyczajny (Sympetrum vulgatum) samica. Dotychczasowe oznaczenie W2013-08-23[2]

Całkiem wyraźnie udało mi się sfotografować jej głowę i tułów - można zobaczyć ten klinowaty, wypukły, bardzo wyraźny szew między okiem a czołem. Na tułowiu widoczne są owe smugi, na które dotąd nie zwracałam uwagi (brałam je za refleks światła). To musiała być młoda samica - dolna część oka jest jasnozielona, odwłok piaskowożółty, brak jeszcze czerwonego zabarwienia nasad skrzydeł i grzbietowej części odwłoka. Pterostigmy również jasnobrązowe (było ostre słońce - prawie południe).

Szablak zwyczajny (Sympetrum vulgatum) samica. Dotychczasowe oznaczenie W2013-08-23[2]

Kolejna samica została sfotografowana 25 sierpnia na ścieżce w Moim Lesie. Z powodu "rozlewającej" się po wierzchu odwłoka czerwieni oraz czerwonych nasadach skrzydeł oceniam ją jako w pełni dojrzałą. Pterostigmy również brązowe, dość jasne. Dolna część oka, moim zdaniem, jasnobrązowa. Na śródpleczu białawe smugi, nogi, oczywiście z żółtymi lampasami. Nawet w widoku z góry widoczne wyraźne szwy między oczami a czołem. Dostrzegam też lekkie zażółcenia skrzydeł, zwłaszcza II pary!
 

Szablak zwyczajny (Sympetrum vulgatum) samica. Dotychczasowe oznaczenie L2013-08-25[2]

Inna samica sfotografowana tego samego dnia na ścieżce Ważek w Moim Lesie. Pamiętam ją - pozowała mi kilkanaście minut, ale wielokrotnie przefruwała to tu to tam, często siadała bliżej niż dalej, tyle, że zawsze na piasku (w pobliżu nie było wyższych roślin). To także dojrzała samica, a jednak nieco inaczej ubarwiona. Ma zielonkawe oczy (dół) i nieco wyraźniejszą czerwoną linie na wierzchu odwłoka. Widoczny jest także wyraźny ciąg czarnych plamek po bokach odwłoka, a pod nim biały nalot.
A jeśli to ta sama samica co poprzednio? Wątpię. Różnica czasu wynosiła około 25 minut, poza tym przemieszczałam się wzdłuż ścieżki. Jest to możliwe, lecz wydaje mi się mało prawdopodobne, by spotkać po raz drugi tego samego owada. W końcu ważek było tam sporo, tyle, że nie każda "chciała" być fotografowana.

Szablak zwyczajny (Sympetrum vulgatum) samica. Dotychczasowe oznaczenie L2013-08-25[4]

Szablak zwyczajny (Sympetrum vulgatum) samica. Dotychczasowe oznaczenie L2013-08-25[4]

Zdjęcia poniżej przedstawiają ostatnią, moim zdaniem, samicę szablaka zwyczajnego z mojej kolekcji. Jeśli stopień zaczerwienienia odwłoka jest oznaką dojrzałości to tę samicę (sfotografowaną tydzień później) oszacowałabym na nieco młodszą od dwóch poprzednich. Ona również chętnie pozowała. Być może odpoczywała na ścieżce, gdyż w trakcie całej "sesji" tylko raz zmieniła położenie. Ogólnie cała ważka jest brązowa z czerwonymi oznakami. Występuje także lekkie zażółcenie skrzydeł u nasady!

Szablak zwyczajny (Sympetrum vulgatum) samica. Dotychczasowe oznaczenie L2013-08-31[1]

Szablak zwyczajny (Sympetrum vulgatum) samica. Dotychczasowe oznaczenie L2013-08-31[1]

Przejrzałam jeszcze raz opisy wyglądu samca i samicy szablaka zwyczajnego. Czy rzeczywiście ubarwienie dorosłej samicy jest podobne do ubarwienia dojrzałego samca? Czy można pomylić płeć szablaków zwyczajnych? Sądzę, że nie, przynajmniej ja nie popełnię takiej pomyłki.

Podobieństwa u samicy i samca szablaka zwyczajnego:

• czerwone nasady skrzydeł u dojrzałych osobników
• brązowe oczy (góra)
• części oka oddzielone białą linią
• biały nalot od spodu odwłoka
• widoczne przetchlinki na odwłoku (u samca bardziej)
• brązowe pterostigmy (od jasno- do ciemnobrązowych)
• jasne, białawe smugi na śródpleczu (moim zdaniem występują niezależnie od wieku)
• brązowe śródplecze (listki ciemno obramowane i również brązowe)
• dość jednolicie ubarwiony tułów (brązowy)
• trzy środkowe segmenty odwłoka są równej długości, segment 7 ma 3/4 długości, 8 - 1/2, a 9 - 1/3 długości (w porównaniu do najdłuższych segmentów), z tym, że jest to bardziej widoczne u samca ze względu na smuklejszy kształt
• niewielkie, często śladowe zażółcenie skrzydeł u nasady - a jednak występuje!!
• czarne nogi z żółtymi lampasami (to oczywiste)

Różnice między samicą i samcem szablaka zwyczajnego:

• masywniejszy odwłok, krótsze i szeroko rozstawione przydatki analne (jak u samic wszystkich szablaków)
• brak wtórnego aparatu płciowego u samic (a jakże!)
• bardzo widoczne i charakterystyczne (prostopadle ustawione) płytki osłaniające ujście dróg płciowych między 8 a 9 segmentem odwłoka u samic
• na wierzchu odwłoka występuje czerwone zabarwienie w postaci pręgi, a u samca czerwony jest niemal cały odwłok
• być może samica jest nieco mniejsza, ale nie znalazłam o tym żadnej wzmianki
• opisywane dorosłe samce miały dolną część oka ubarwioną na brązowo, u samic oprócz brązowego, występował także kolor zielony lub szarozielony
• u samca zaobserwowałam cienkie białe obramowanie dolnej części oka na granicy ze skronią; u samic - trudno powiedzieć.

Jak dotąd, u wszystkich gatunków szablaka, niezależnie od płci na 8 i 9 segmencie występują czarne plamki na linii grzbietowej. Ciekawe, czy jest to cecha charakterystyczna dla pozostałych?
Bo gdyby ktoś mnie zapytał, to nie jestem pewna czy potrafiłabym uzasadnić jakimi dokładnie cechami rodzaj szablaków różni się od innych rodzajów ważek z rodziny ważkowatych.

2 093

szablak zwyczajny wygląd samicy, Sympetrum vulgatum samica, Sympetrum vulgatum female, samica ważki szablak zwyczajny, szablak zwyczajny samica zdjęcia, różnice podobieństwa samiec samica,